Ripley en Sugar bewijzen de heropleving van Film Noir – maar er zit een addertje onder het gras

Ondanks dat het van de bioscoopzalen is verdwenen, heeft het genre film noir een comeback gemaakt in een andere vorm, dankzij Ripley en Sugar.

Hoe typisch. Net wanneer je al tientallen jaren op een geweldige film noir wacht, verschijnen er plotseling twee, maar met een twist die ze onderscheidt van de voorgaande.

Tijdens de jaren veertig en vijftig bereikte het genre zijn hoogtepunt met films uit die tijd waarin gedesillusioneerde detectives in stijlvolle gleufhoeden smerige misdaden oplosten waarbij verleidelijke femme fatales betrokken waren.

De neo-noirs uit de jaren negentig, waaronder films als The Grifters, One False Move, The Last Seduction, Devil in a Blue Dress, Bound en LA Confidential, zorgden decennia later voor een opleving.

Het filmlandschap is echter drastisch veranderd. Superheldenfilms, animatiefilms en sciencefiction-blockbusters voeren nu de boventoon in de bioscopen, waardoor er weinig mogelijkheden zijn voor vertoning van goedkope thrillers in de bioscoop.

Film noir heeft deze week een comeback gemaakt, maar in een ander formaat: op televisie. Ripley is gelanceerd op Netflix en Sugar is verschenen op Apple TV, beide shows vertegenwoordigen het genre op verschillende manieren. Wees echter gewaarschuwd voor mogelijke SPOILERS die in het verschiet liggen terwijl we dieper op de details ingaan.

Ripley evolueert naar donkere film noir

Andrew Scott, als Tom Ripley, zittend in een auto. — Netflix

Andrew Scott als meestermanipulator Tom Ripley.

De achtdelige bewerking van Patricia Highsmiths roman The Talented Mr. Ripley uit 1955, bekend als Ripley, verschilt van de bekende zonovergoten bewerkingen uit 1960 en 1999. Deze nieuwe versie, geschreven en geregisseerd door Steven Zaillian, maakt gebruik van een heldere zwart-wit-esthetiek die perfect de koude en onwankelbare aard van de hoofdpersoon weergeeft. Deze stilistische benadering is geïnspireerd op het Franse expressionisme, vergelijkbaar met de film noirs uit het verleden.

In de eerste afleveringen van de show portretteert Andrew Scott het karakter van Tom Ripley als een mannelijke femme fatale (hoewel we hem ook een butch fatale zouden kunnen noemen, maar die term geeft zijn prestaties niet nauwkeurig weer). Dickie Greenleaf, een rijke playboy, raakt snel betoverd door Toms charmes, wat resulteert in duistere gevolgen in de spannende derde aflevering.

Halverwege neemt de serie een wending en verschuift de focus van de misdaden van Tom Ripley naar een politieonderzoek. We krijgen nu te zien hoe de Italiaanse politie zich verdiept in de misdaden die voorheen centraal stonden in de show.

De hardgekookte rechercheur van de zaak, politie-inspecteur Pietro Ravini (Maurizio Lombardi), is een klassieke film noir-cynicus die de taak heeft Dickie te vinden. Tijdens zijn zoektocht ondervraagt hij Amerikaanse toeristen met nauwelijks verborgen minachting. De laatste scènes van de show onthullen echter een wending waardoor Ravini het mikpunt van de grap blijft. Deze wending benadrukt ook het feit dat, zoals vaak het geval is in de beste film noirs, misdaad uiteindelijk loont voor Tom Ripley.

Het genre omarmen vanaf het begin

Colin Farrell in een auto in Sugar. — AppleTV+

Colin Farrell als privédetective John Sugar.

De Apple-serie Sugar blijft zijn genre sterk omarmen, waarbij Colin Farrell de hoofdpersoon John Sugar speelt, een privédetective die de show in zwart-wit begint ondanks de moderne setting.

In Tokio staat Sugar bekend om het opsporen van vermiste personen voor personen die privacy voorop stellen. De openingsscène, die zich afspeelt in een kleurloze sfeer, laat zien dat we ons niet alleen in het buitenland bevinden, maar ook een glimp opvangen van een vervlogen tijdperk.

Wanneer Sugar terugkeert naar Los Angeles, behoudt de show zijn levendige esthetiek, maar worden de verwijzingen naar film noir nog prominenter. In de eerste aflevering krijgt Sugar hetzelfde pistool te zien dat John Ford in The Big Heat gebruikte. Door de serie heen worden scènes uit klassieke films als Gilda en Kiss Me Deadly op het scherm afgewisseld. Dit gaat verder in de tweede aflevering met shots van Dead Reckoning en Knock on Any Door. Het algehele effect doet denken aan de parodiefilm van Steve Martin, Dead Men Don’t Wear Plaid, maar hier is de toon veel serieuzer.

Sugar bevat daarnaast belangrijke elementen van film noir zoals voice-over en flashbacks. Terwijl John door de stad rijdt en in zijn vintage auto langs oude gebouwen rijdt, verandert het tafereel in zwart-wit, waardoor de indruk ontstaat dat dit gemakkelijk een vervlogen tijdperk zou kunnen zijn.

Showrunner Mark Protosevich en regisseur Fernando Meirelles hebben voor dit project zeer specifieke creatieve beslissingen genomen. Volgens Apple wordt de show omschreven als ‘genre-bending’, wat suggereert dat er mogelijk meer diepgang in zit dan aanvankelijk werd gedacht. Daarom zullen we blijven volgen hoe nauw Sugar zich houdt aan de filminvloeden terwijl de serie zich ontvouwt.

Ondanks de huidige staat blijft Sugar een boeiend tv-drama dat, net als Ripley, de film noir-opwinding biedt die in moderne bioscopen zo erg ontbreekt.

Zowel Sugar als Ripley zijn nu beschikbaar, en voor extra streamingopties deze maand kun je hier terecht.