Het slaapstadium Rapid Eye Movement (REM) heeft onlangs belangstelling gewekt vanwege het mogelijke verband met neurodegeneratieve hersenaandoeningen zoals de ziekte van Parkinson en dementie met Lewy-lichaampjes. Deze aandoening, bekend als REM-slaapgedragsstoornis (RBD), treft ongeveer 1 procent van de algemene bevolking wereldwijd en ongeveer 2 procent van de volwassenen ouder dan 65 jaar.
Ondanks het feit dat deze aandoening iedereen op elke leeftijd kan treffen, ervaren mensen van in de veertig en vijftig vaak symptomen. Ongeacht de relatief lage prevalentie van de stoornis, rechtvaardigt de potentiële rol ervan als voorloper of risicofactor voor dementie nader onderzoek.
Wat is REM-slaapgedragsstoornis?
REM-slaapgedragsstoornis treedt op tijdens de REM-slaapfase, die slechts 20 tot 25 procent van de totale slaaptijd uitmaakt, maar gedurende de nacht evenredig toeneemt. Tijdens de REM-slaap lijken de hersenritmes op waakzaamheid, verliezen spieren hun tonus en bewegen de ogen snel achter gesloten oogleden. Meestal wordt deze fase gekenmerkt door spiertrekkingen en schommelingen in ademhalingsfrequentie en bloeddruk.
Echter, personen met een REM-slaapgedragsstoornis handelen hun dromen uit. De precieze redenen voor dit fenomeen blijven onduidelijk, maar patiënten melden vaak gewelddadige droominhoud te ervaren tijdens de REM-slaapgedragsstoornis, waaronder achtervolgd worden of zelfverdediging. Terwijl ze slapen, kunnen ze schreeuwen, kreunen, schreeuwen, schoppen, slaan en rondslingeren.
Helaas leiden deze acties vaak tot verwondingen, zoals vallen uit bed of onopzettelijke schade aan een partner. Tijdens de slaap ervaart ongeveer 60 procent van de patiënten met deze aandoening en 20 procent van hun bedpartners verwondingen.
Nauwkeurig testen, inclusief een slaaponderzoek, is nodig om te bepalen of een patiënt een REM-slaapgedragsstoornis heeft in plaats van een andere slaapstoornis zoals obstructieve slaapapneu, die wordt gekenmerkt door ademhalingsonderbrekingen tijdens de slaap. Hoewel deze aandoening op elke leeftijd kan voorkomen, treden de symptomen meestal op bij personen tussen de 40 en 50 jaar. Antidepressiva zijn de meest voorkomende oorzaak van REM-slaapgedragsstoornis bij personen onder de 40, waarbij zowel biologische mannen als vrouwen in gelijke mate worden getroffen. Na de leeftijd van 50 jaar komt het echter vaker voor bij biologische mannen.
REM-slaap gedragsstoornis veroorzaakt
De onderliggende oorzaak van REM-slaapgedragsstoornis blijft slecht begrepen. In sommige gevallen kan geen duidelijke oorzaak worden vastgesteld. Er zijn echter gevallen waarin de stoornis kan worden toegeschreven aan specifieke factoren, waaronder obstructieve slaapapneu, narcolepsie, psychiatrische stoornissen, gebruik van antidepressiva, auto-immuunziekten en hersenlaesies, gebieden met beschadigd hersenweefsel.
Ongeacht de specifieke oorzaak kan de REM-slaapgedragsstoornis in verband worden gebracht met synucleinopathieën, een groep neurodegeneratieve aandoeningen die wordt gekenmerkt door de ophoping van α-synucleïne-eiwitaggregaten in hersencellen. De ziekte van Parkinson is de meest voorkomende neurodegeneratieve aandoening in deze groep, terwijl andere dementie met Lewy-lichaampjes, meervoudige systeematrofie en puur autonoom falen omvatten.
REM-slaapgedragsstoornis kan zich manifesteren vóór het begin van deze ziekten of in elk stadium van de ziekteprogressie.
Verband tussen REM-slaapstoornis en dementie
De associatie tussen REM-slaapgedragsstoornis en neurodegeneratieve stoornissen, met name dementie, roept belangrijke vragen op over de mogelijke rol van deze slaapstoornis als vroege indicator of risicofactor voor deze aandoeningen. Hoewel er meer onderzoek nodig is om de relatie volledig op te helderen, hebben verschillende onderzoeken waardevolle inzichten opgeleverd.
Een studie uitgevoerd door onderzoekers van de Mayo Clinic in de Verenigde Staten volgde personen met een REM- slaapgedragsstoornis gemiddeld 12 jaar. Uit de bevindingen bleek dat ongeveer 81 procent van de deelnemers uiteindelijk een neurodegeneratieve aandoening ontwikkelde, waarbij dementie de meest voorkomende uitkomst was.
Een andere studie gepubliceerd in het tijdschrift Brain onderzocht de langetermijnprognose van patiënten met een REM-slaapgedragsstoornis. De onderzoekers ontdekten dat na 12 jaar follow-up ongeveer 73 procent van de patiënten een neurodegeneratieve aandoening ontwikkelde, zoals de ziekte van Parkinson of dementie met Lewy-lichaampjes.
Hoewel er meer onderzoek nodig is om de precieze mechanismen bloot te leggen en gerichte behandelingen te ontwikkelen, is het erkennen van de potentiële betekenis van REM-slaapgedragsstoornis in de context van neurodegeneratieve ziekten een cruciale stap voorwaarts. Vroegtijdige identificatie en interventie kunnen mogelijk de progressie van deze slopende aandoeningen vertragen of verminderen, en uiteindelijk de kwaliteit van leven verbeteren voor personen die risico lopen.
Door de onderliggende mechanismen te begrijpen en de verbanden tussen REM-slaapgedragsstoornis en neurodegeneratieve stoornissen te onderzoeken, kunnen onderzoekers bijdragen aan de ontwikkeling van vroege detectiemethoden en gerichte interventies, met als uiteindelijk doel het leven te verbeteren van personen die het risico lopen op deze verwoestende aandoeningen.
Geef een reactie